TEFEKKÜR UFKU / Bilginin Yaygınlaşmasından Uzmanlığın Düşüşüne

TEFEKKÜR UFKU
Bilginin Yaygınlaşmasından Uzmanlığın Düşüşüne
Dr. Cengiz Karagöz

Dijital ortamın sağladığı olanaklarla birlikte bilgi, hızla yayılarak ülke sınırlarını aşmaya başladı. Artık eğitimli, eğitimsiz veya uzman herkes bilgiye neredeyse eşit düzeyde erişebiliyor. İnternet arama çubuklarından sosyal medyaya kadar her yerde bir bilgi akışı var. Peki, bilginin bu denli yaygın olması, her şeyin iyiye gittiğine ve insanların doğru bilgilenip bunları hayatlarına uyguladıklarına işaret ediyor mu? Tabii ki hayır. Bu şartlarda hem sıradan insanları hem de uzmanları bekleyen bazı tehlikeler var.
Bu kadar çok bilginin kolayca erişilebilir olması, beraberinde bazı sorunları da getiriyor. Bunlardan biri, birbiriyle çelişen bu bilgilerin anında ulaşılabilir olmasının insanları kararsızlığa sürükleyebilmesi. Uzmanlar arasındaki görüş ayrılıklarına ekranlarda ve dijital platformlarda sıkça tanık olan insanlar için kafa karışıklığı kaçınılmaz hale gelebiliyor. Konunun uzmanı olmayan kişiler için hangi görüşün doğru olduğunu anlamak pek mümkün olmuyor. Sorunlarına çözüm arayan insanlar, uzmanlara başvursalar dahi aradıklarını bulamıyor veya ne arayacaklarını bilemiyorlar. Bazen deneme yanılma yoluyla doğru yöntemi bulmaya çalışıyorlar. Bu da yıpratıcı bir süreç olduğundan, kişiler daha da yoruluyor.
Bilgiye kolay ve hızlı erişimin yol açtığı bir diğer sorun da önyargılı ve kibirli kişilerin bu zaaflarının daha da güçlenmesi. Eğer bir kişi gerçeği arama ve onunla yüzleşme eğiliminde değilse, bu kadar bilgi arasından yalnızca işine geleni seçebiliyor. Kendi kibrine ve önyargılarına ters düşen bilgileri görmezden gelip, yalnızca egosunu okşayanları kabul ediyor. Bu durum, bu kişilerin hem önyargılarını hem de kibirlerini daha da artırabiliyor. Bu hastalıklara kapılmış kişiler, doğru bilgiden çok, kendi benliklerinin rahatına hizmet eden bilgileri benimsiyorlar. Böyle kişileri bekleyen bir diğer tehlike de az bilgilerine rağmen kendilerini bir konunun uzmanı sanmaları. İnternetten edindikleri yüzeysel bilgilerle sosyal medyada ahkâm kesebiliyor, hatta uzmanlara meydan okuyabiliyorlar. Anında ulaştıkları kısa bilgilerle her alanda uzman olduklarını düşünen bu tipler, toplumun kafasını karıştırmaya başlıyor. Edindikleri bilgilerin doğruluğunu araştırmak istemeyen ve yalnızca kibirlerini okşayan bilgilere yönelen bu kişiler için bilgi edinmek, faydadan çok zarar getirebiliyor.
Bahsettiğimiz bu tehlikeler sıradan insanlara dair risklerdi. Bir de uzmanları ilgilendiren konular. Bilgi çağı olarak adlandırılan bu dönemde, uzmanlar bile bazı risklerle karşı karşıya. Uzmanlar, diğer alanlara ait bilgilere de kolayca ulaşabildikleri için kendi alanları dışında da görüş bildirebiliyorlar. Bazen diğer uzmanların emeğine haksızlık etmekten çekinmiyorlar. Edindikleri bilginin doğruluğunu tartmadan, uzman olmadıkları alanlarda bile iddialarda bulunabiliyorlar. Bu durum, uzmanlar arasında gereksiz tartışmalara da yol açabiliyor. Sosyal medyada yaşanan bu tür sorunlar hem insanların kafasını karıştırıyor hem de zaman kaybına neden oluyor. Medyatik bazı uzmanlar, kendi alanları dışındaki konularda yanlış bilgiler vererek takipçilerini de yanıltabiliyorlar. Yani bu karakterdeki uzmanlar, yalnızca kendilerine değil, topluma da ciddi zararlar verebiliyor.
Tüm bunlardan çıkarılacak dersler var. İster bilgili ister bilgisiz olalım, bilgi yolculuğu göründüğü kadar kolay değil. Bu kadar fazla ve çelişkili bilginin erişilebilir olması, insanların işini birçok açıdan zorlaştırdı. Artık bilgilerle ne kadar sağlıklı bir ilişki kurduğumuzun önem kazandığı bir dönemdeyiz. Her bilginin peşinden mi gideceğiz? Her bilgiye karşı mı çıkacağız? Bu karmaşada rehberimiz kim veya ne olacak? Nefsimizi tanımak bu süreçte bize ne kazandıracak? Bu sorulara verdiğimiz yanıtlar, bilgiyle daha sağlam bir ilişki kurmamızı ve hakikate ulaşmamızı sağlayabilir.