Besmele nedir? Faziletleri nelerdir?

‘BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM’
Besmele, “Bismillahirrahmanirrahim” ayeti mealince, Rahman ve Rahim olan Allah’ın (Celle Celaluhu) adıyla, esirgeyen ve bağışlayan Allah’ın (Celle Celaluhu) adıyla demektir. Besmele, Allah’ı anmaktır. O’nun ismi ile başlamaktır. Sözlük anlamında geçen “besmele çekmek” ise bir işe başlarken “Bismillahirrahmanirrahim” sözünü, söylemek anlamına gelmektedir.

Müslüman besmele çekmekle, “Kendi adına veya başka bir varlık adına değil; sadece Allahu Zülcelal adına, Allahu Zülcelal’in rızasını kazanmak umuduyla ve O’nun izni çerçevesinde bu işi yapmaya başlıyorum” demiş olur.

Kuran’da surelerin başında bulunan Besmele, aynı zamanda Neml suresinin 30. ayetinde de geçmektedir. Bazı görüşlere göre Besmele-i şerif, Fatiha suresinin ilk ayetidir. Besmele Tevbe Suresi hariç bütün surelerin başlangıcında yer almaktadır. Güncel hayatta bazen Bismillah (Allah’ın adıyla) şeklinde kısaltma olarak kullanılır.

Ebu Hüreyre radıyallahu anh naklettiğine göre, Allah Resulü sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: “Yüce Allah’ı anarak başlanmayan her anlamlı söz veya iş, bereketsizdir/sonuçsuzdur.” (İbn Hanbel, II, 360)

“Besmele”den maksat, Yüce Allah’ı hatırlamak ve O’nun ismini zikretmektir. Nitekim bu konudaki rivayetlerin çoğunda besmele olarak sadece “bismillâh” ibaresi yer alırken, kimisinde “bizikrillâh” lafzı, kimisinde de “bismillâh ve alâ milleti Resûlillâh” ifadesi kullanılır. Hatta “Allah’a hamd ederek başlanmayan her anlamlı iş, bereketsiz ve sonuçsuzdur.” hadisinde, besmele yerine “hamd” zikredilmiştir. Bu konuda âlimlerimiz, besmele okurken en güzel ifadenin “Bismillâhirrahmânirrahîm” olduğunu, “Bismillâh” demenin de besmele yerine geçeceğini belirtmiştir.

Önemli, bilinçli, hayırlı ve meşru bütün işler, başlangıcında besmele çekilmesi gereken işlerdendir. Yemek yemekten konuşmaya, abdest almaktan namaz kılmaya, hayvan kesmekten Allah yolunda savaşa gitmeye kadar anlamlı her davranış bu kapsamdadır. Haram olan bir işe başlarken ise asla ve kata besmele çekilmez. İslami açıdan tehlikelidir.

Besmelenin faziletleri
İbn Ömer radıyallahu anhtan rivayetle, Resulullah sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: “Cebrail bana vahiy ile ilk geldiğinde, ilk gönlüme ilka ettiği (attığı) şey, “Bismillahirrahmanirrahim” oldu.” (Darekutnî)

İbn Mes’ud radıyallahu anhtan rivayetle, Resulullahsallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: “Kim ‘Bismillahirrahmanirrahim’i okursa, ona her harf başına dört bin iyilik yazılır. Her harf başına dört bin kötülüğü silinir. Dört bin derece yükselir.” (Deylemi)

Allah-u Zülcelal besmeleyi, bu ümmet için her türlü beladan kurtulmak için sığınak yapmış, kovulan şeytandan koruyucu kılmış, hastalıklara şifa yapmıştır. Ve bütün bunlar, besmelenin bereketiyle sunulmuştur. Allah-u Zülcelal besmele-i şerifeyi cehenneme karşı bir kalkan kılmıştır.

Hz. Peygamber sallallahu aleyhi vesellem hadis-i şerifte şöyle buyurmuştur: “Bismillahirrahmanirrahim ile başlamayan her şerefli iş noksandır, yarar ve bereketi azdır.” (Ebu Davud, Nesai, İbnMace)

Onun için Bediüzzaman kuddise sırruhu: “Besmele-i şerif mü’minin kimliği gibidir. Onu yanından hiç ayırmayıp her hayırlı işe onunla başlamalıdır” demiştir.

Hz. Âişe annemizden gelen bir rivayete göre, Allah Resûlü sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: “Biriniz yemek yiyeceği zaman ‘Bismillâh’ (Allah’ın adıyla) desin. Eğer yemeğin başında besmele çekmeyi unutursa, ‘Bismillâhi fî evvelihî ve âhirihî’ (Başında da sonunda da Allah’ın adıyla) desin.” (Tirmizî, Et’ıme, 47)

Câbir b. Abdullah radıyallahu anh rivayet ettiğine göre, Hz. Peygamber sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: “(Evine girdiğin zaman) Besmele çekerek kapını kapa. Çünkü şeytan (Besmeleyle) kapanan bir kapıyı açamaz. Besmele çekerek lambanı söndür. Besmele çekerek, (enine koyacağın) bir tahta parçası ile de olsa kabını(n ağzını) ört. Yine besmele çekerek su kabını(n ağzını da) ört.” (Ebû Dâvûd, Eşribe, 22)

Berâ radıyallahu anhtan nakledildiğine göre Hz. Peygamber sallallahu aleyhi vesellem yatağına yattığında, “Allâhümme bismike ahyâ ve bismike emût (Allah’ım! Senin isminle yaşar, senin isminle ölürüm)” buyurur; uykudan uyandığında da “Elhamdülillâhillezî ahyânâ ba’de mâ emâtenâ ve ileyhi’n-nüşûr (Canlarımızı aldıktan sonra bizi dirilten Allah’a hamdolsun; diriltmek yalnız ona mahsustur)” buyururdu. (Müslim, Zikir, 59)

“Meşrû işlerin hangisi olursa olsun besmele-i şerîfe ile başlanmazsa hayrına ve tamamına nâil olunamaz, bereketsiz kalır.” (Suyûtî, el-Câmiu’s-sağîr, no: 6284)

Bir belaya düşülünce
besmele ile de Allah’a sığınılır
Hadisi şerifte şöyle buyrulmuştur: “Sen içinden çıkılmaz bir belaya düştüğün zaman: “Bismillahirrahmanirrahim, vela havle vela kuvvete illa billahil aliyyil azim (Rahîm Allah adıyla. Günahlardan korunmaya güç yetirmek ve taate kuvvet bulmak, ancak yüce ve Azîm olan Allah’ın tevfik ve yardımıyladır) de. Bunu dediğin zaman Allah Teâla istediği kadar senden bir çok belaları çevirir. (Suyûtî, el-Camius-Sağir, no: 896; Râmûzü’l-ehâdis, 66)

Asrımız alimlerinden Seyda Muhammed Konyevi Hazretleri şöyle nasihat eder: “Bil ki; besmelenin faziletleri saymakla bitmez. Ben Allah için tavsiyede bulunuyorum: Her işin başında anahtarın ‘Bismillahirrahmanirrahim’ olsun otururken, kalkarken, uyurken, abdest alırken, Kur’an okurken hep bu anahtarla başla…”