ÇOCUK EĞİTİMİ / Çocuğunuzun Bedensel Zekâsını Geliştirmek İçin

ÇOCUK EĞİTİMİ
Çocuğunuzun Bedensel Zekâsını Geliştirmek İçin
Gülistan Araştırma

Zekâ deyince akla, okuduğunu anlamak, matematik problemlerini kolayca çözmek gibi zihinsel kabiliyetler gelir. Ancak çoklu zeka anlayışına göre farklı zeka türleri vardır. Bunlardan biri de bedensel kinestetik zekâdır.
Bazı kişilerin bedensel hareketleri öğrenmekte ve uygulamakta daha başarılı olduğunu biliriz. Bedensel kinestetik zeka kişinin elini, ayağını ve bütün bedenini son derece hassas ve yetenekli biçimde kullanma becerisidir. Kinestetik kelimesi, hareket anlamına gelen kinestezi kelimesinden gelmektedir. Bu zeka türünde en belirgin özellikler; koordinasyon, denge, farkındalık, hız, güç ve bedensel becerilerin yüksek olmasıdır. Bedensel kinestetik zekayı, “bedensel harekete dayalı zeka” olarak da adlandırmak mümkündür.
Kinestetik zekanın bir bireyin hayatında nasıl yer aldığını algılamak için bebeklerin ellerini kullanmayı, yürümeyi, top oynamayı ne kadar uzun bir zamanda öğrendiğini hatırlayın. Uzanıp eliyle bir şeyi tutmayı, yuvarlanmayı, emeklemeyi, yürümeyi öğrenmek için günler, aylar ve yıllar geçer. Bu hareketleri istediği kadar kolayca yapabilmesi için uzun zaman tekrar tekrar denemesi gerekir. Denilebilir ki, insan yavrusunun ilk gelişen zekası bedensel zekasıdır. Bu zeka türü hayatımız boyunca ihtiyaç duyduğumuz birçok beceriyi edinmemizde gerekli olacaktır. Mesela çocukken bisiklete binmeyi, yüzmeyi, eşyalarımızı dolabımıza yerleştirmeyi öğrenirken bedensel zekamızı kullanırız. Daha sonraki yıllarda da otomobil, el aletleri, iş makineleri, mutfak araç gereçlerini kullanırken yine bedensel zekamızı kullanmaya ihtiyaç duyarız. Bu öğrenme türü insan hayatının ilk yıllarından sonuna kadar süren deneyimlerde hep etkin haldedir.
Bazı kişilerin kinestetik zekalarının daha üstün seviyede olması onların birçok beceriyi daha kolay öğrenmelerini ve uygulamalarını sağlar. Kinestetik zekaya sahip kişiler bir hareketi nasıl yapacaklarına dair içsel sezgiye ve güçlü bir kabiliyete sahiptirler. Bunların dikkat çeken bir özelliği harekete dayalı bir iş yaparken, bir başkasının yönlendirme yapmasından hoşlanmamalarıdır.
Kinestetik çocukları tanımanın bir yolu da iletişim esnasında; kendilerini ifade ederken, mimiklerini ve ellerini kollarını çok sık kullanmalarıdır. Bir şeyi sözle anlatmak yerine bizzat göstererek tarif etmeyi tercih edebilirler. İletişim kurarken, etraflarındaki insanlara dokunma eğilimindedirler.
Bu zeka türüne sahip çocuklarda görülen bir diğer özellik; el-göz koordinasyonu gerektiren işlerde başarılı olmalarıdır. İlk kez ellerine aldıkları bir oyuncağı oynamayı kolayca öğrenirler. Arkadaşları arasında oyunlardaki başarılarıyla dikkat çekerler.
Ellerini ustaca kullandıkları için resim, oyun hamuru gibi ince detaylar gerektiren faaliyetlerde oldukça başarılıdırlar.
Bu çocukların bir özelliği de bedenlerini iyi tanımaları ve bedensel faaliyetlerde neler yapabileceklerinin farkında olmalarıdır. Spor alanında başarılıdırlar. Takım oyunlarında aranan oyuncudurlar.
Bu tür çocuklar için en iyi öğrenme biçimi deneyimleyerek öğrenmedir. Yani, görerek ya da duyarak değil, tecrübe ederek öğrenirler.
Duygu ve düşüncelerini de beden diliyle anlatmaya meyilli oldukları için tiyatro alanında başarılıdırlar. Sahnede ve ekranda uzun süre yorulmadan performans sergileyebilirler.
Aynı zamanda sosyal becerileri de güçlü ise grupları bir araya toplamayı, yönlendirmeyi iyi becerirler. Onlarla birlikte zaman geçirmeyi herkes ister. Çalışkanlığı ve yeteneği ile ekip çalışmalarında aranan kişilerdir.
Bedenlerine hakim olmaları sebebiyle, ustalık isteyen her türlü işte kolay başarılı olurlar. Bedensel faaliyet gerektiren her türlü meslekte çalışkan ve beceriklidirler.
Bedensel zekası yüksek kişiler başkalarına zor gelen akrobatik hareketlerde bile başarı sağlarlar. Denge duyguları aşırı gelişmiş olduğundan, hayranlık uyandırıcı zor hareketleri başarabilirler.
Bedensel zeka birçok meslekte ve çalışma alanında önemlidir. Mesela bir operatör doktor bedensel zekası sayesinde çok hassas ve zor ameliyatları gerçekleştirir. Bir dişçi sanatkarane bir şekilde diş tedavisi yapar.
Bedensel kinestetik zekanın geliştirilebilmesi için temel olarak bedensel öğrenmenin öneminin farkında olmak gerekir. Ne yazık ki bu zeka türü ile ilgili çok az insan bilgi sahibidir ve bu durum, kinestetik zekaya sahip çocukların yeteneklerini geliştirmelerinin önündeki en büyük engellerden biridir.
Kinestetik zekaya sahip çocuklar, aileleri ve öğretmenleri tarafından; uygulamaya dayalı alanlara yönlendirilmeli ve bizzat pratik yapmaları sağlanmalıdır.
Çocuğunuzun doğuştan getirdiği kinestetik zekâsı hangi seviyede olursa olsun, bu alanda gelişmesine siz de katkıda bulunabilirsiniz.
Kinestetik Zekâyı Geliştirmek İçin
Bir çocuktaki bütün duygusal ve zihinsel kapasitenin sağlıklı gelişmesi için en etkili faktör, içinde yetiştiği aile ortamıdır. Hem zihin hem bedensel uygulama yönü bulunan kinestetik zekâ da ta bebeklikten başlayarak çeşitli aşamalardan geçerek gelişir.
Çocuklar önce ailelerinde daha sonra da çevrede gördüğü farklı işleri yapan kişilerle karşılaşır. Onların hareketlerini taklit ederek yeni beceriler kazanır.
Çocuk okul çağına geldiğinde farklı derslerde ve faaliyetlerde kendini tanıma imkânına kavuşur. Çocukluk çağının sonuna doğru çeşitli spor dallarına, sanat faaliyetlerine ve mesleklere ilgi duyar. Bütün bu süreçlerde başkalarına nazaran daha kolay başarılı olduğunu gören bir çocuk ilgi duyduğu alanlarda kendini geliştirmeye eğilim gösterir.
Eğer aile çocuğunun bedensel zekasını takdir eder ve yeteneğinin gelişmesine destek olursa çocuk severek yaptığı bir işe ve sosyal konuma sahip olur. Tam tersi, ailenin çocuğun yeteneğini küçümsemesi, çocuğun bedensel yetenek ve becerilerini geliştirmesine engel olur.
Çocuğun bedensel zekâsının gelişmesinde erken dönemlerden itibaren örnek alınacak usta veya yetiştirecek bir rehberinin olup olmaması da etkili olacaktır. Ailenin çocuğundaki yeteneği takdir edip onu sevdiği alanda kendini geliştirmeye teşvik etmesi, uygun eğitim alanını seçmesi faydalı olacaktır.
Kinestetik zekaya sahip çocuklar çoğu hareketi kolayca taklit eder. Bu nedenle, çocuğunuza ilham verecek el sanatlarını, ustalıkları tanıması ve uygun eğitim şansına sahip olması son derece önemlidir.
Günümüzde işini iyi yapan birçok usta, kuru bir üniversite diplomasına sahip olup hiçbir beceriye, el ustalığına ve tecrübeye sahip olmayan kişilerden daha yararlı olabiliyor ve daha iyi kazanabiliyor.
Hepimiz zaman zaman bir ustaya, bir tamirciye ihtiyaç duyarız. El becerileri iyi olan, işini iyi yapan bir usta sırf teorik bilgilere sahip olan birinden çok daha faydalı olabilir.
Bedensel zeka, başka zeka türleriyle birleştirildiğinde birçok meslekte kişiyi zirvelere taşıyabilir. Mesela mantık ve matematik zekası ile bedensel zekayı birleştiren bir mimar, mühendis, bilim adamı ve teknikerler çok daha üstün başarı ortaya koyabilirler.
Ayrıca hangi iş ve meslek alanında olursa olsun her insanın bir hobisi, bir el sanatının olması stresi azaltması yönünden hayat kalitesini artırıyor ve sağlığa iyi geliyor. Bu sebeple el sanatlarının hiçbir zaman hor görülmemesi gerekiyor.
Bedensel zeka kişinin duygusal zekasının gelişimini de destekleyebilir. Mesela duygularını beden hareketleriyle anlatabilen bir kişi daha iyi iletişimci olabilir. Sıcak kanlı, samimi ve cana yakın bir iletişimde beden dilini iyi kullanmak da büyük önem taşır.
Zekanın her türü hayatımızı kolaylaştırır. Bu sebeple bedensel olarak iş yapmayı, beceriler kazanmayı hiçbir zaman küçük görmemek gerekir.
Çocuğunuzun bedensel zekasının geliştirmesi için ona örnek olun. Bir şeyler denemeyi, evde tamir yapmayı, hobi edinmeyi ihmal etmeyin. Hayatın her alanında iş birliğine, yardımlaşmaya ve yeni şeyler öğrenmeye açık olun. Birlikte bir şeyler yapmayı güzel bir tecrübe olarak tanıtın.