ÇOCUK EĞİTİMİ / Tatilde Çocuklarımızı Tanıyalım

ÇOCUK EĞİTİMİ
Tatilde Çocuklarımızı Tanıyalım
Gülistan Araştırma

Çocukluk yılları insanın şahsiyetinin temelinin atıldığı çok önemli bir dönemdir. Bu dönemde hayatı boyunca kullanacağı bilgi ve becerileri edinir, ahlakı kazanır.
Beyin gelişimi ile ilgili yapılan araştırmalar, çocukluk yıllarında beyin gelişiminin de çok hızlı olduğunu ortaya çıkarmıştır. Davranış bilimleri de çocukların hayat boyunca devam ettirdikleri alışkanlıklarında aileleriyle birlikte yaparak edindiği alışkanlıkların önemini ortaya koymaktadır.
Anne babalar için çocuklar, hayatın en önemli semeresidir. Bizler bir gün bu dünyadan ayrıldığımız zaman arkamızda evlatlarımızı bırakacağız. Onların işledikleri iyiliklerden bize sevap yazılırken kötülüklerden de günah yazılabilecek. Bizim eğitimimiz sayesinde yaptıkları iyiliklerden bize sevap gelirken bizim eğitim hatalarımız sebebiyle yaptıkları kötülüklerden de bize günah gelecek. Bu sebeple çocuklarımızı güzel yetiştirmemiz bizim için çok önemli.
Çocukların yaşlarına bağlı olarak bir takım ortak özellikleri vardır. Bunları bilmek önemlidir. Eğitim yaşa uygun olmalıdır. Bunun yanında her çocuğun kişiliği ve öğrenme yöntemleri birbirinden farklı olabilir. Bunları bilmek, onlara kazandırmak istediğimiz özellikleri kabullenmesinde faydalı olacaktır.
Çocuğumuzu iyi yetiştirmemiz, güzel yönde yönlendirebilmemiz için de onu tanımamız çok faydalıdır. Her insanın kalbine giden bir yol vardır. Atalarımız bunu, “Damara göre şerbet vermek,” diye ifade etmişlerdir. Herkesin huyuna, mizaç özelliklerine, ilgileri, yetenekleri, kendine mahsus özelliklerine göre davranmak verilen eğitimin kabulüne yardımcı olur.
Çocukları tanımak birçok açıdan önemlidir. Çocukların kendine mahsus özelliklerinin bilinmesi, yardıma ihtiyaç duydukları alanların ve güçlü yönlerinin tespit edilmesini sağlar. Her çocuğun güçlü yanları ve zayıf olduğu yönler vardır. Çocukların kişiliğine uygun davranışlar ve ona uygun eğitim programlarının oluşturulması için bu yönleri bilmek iyi olacaktır.
Çocuklarımızı tanımak, onların özelliklerini dürüstçe ve tarafsız bir şekilde değerlendirmek; ona eğitim verirken doğru karar vermeyi sağlayacaktır.
Çocuklarımızı tanımak, onların kendi kendilerini tanımalarını da destekler. Çocuğun kendisiyle ilgili doğru ve dengeli bir bakış açısı kazanmasını ve olumlu benlik algısını güçlendirir.
Çocuklarını tanıyan bir aile onların ne yaptıkları kadar, nasıl ve neden yaptıklarını da bilen, çocuğunu anlayan bir ailedir. Çocuklarıyla iletişimi açık olan, onlarla duygu ve düşünceleri hakkında konuşan bir ailedir.
Bu sebeple anne babalar çocuklarını tanımak için hiçbir fırsatı kaçırmamalıdır. Bilhassa yaz tatili çocuklarımızı daha iyi tanımak için önemli bir fırsattır.
Çocuğunuzla Oyun Oynayın
Tatilde çocuklarınızla yapacağınız aktiviteler, onları tanımak için size fırsatlar sunar. Bunun için illa tatile gitmek, çok farklı şeyler yapmak şart değildir. Çocuğunuza zaman ayırıp birlikte oyun oynamak bile onu tanımanız için faydalıdır.
Oyun oynamak özellikle okul öncesi ve ilkokul çağı çocukların en büyük ihtiyacını oluşturur. Oyun çocuğun hayatında önemli bir yere sahiptir. Çocuklar oyun sayesinde duygularını tanır ve kabul etmeyi öğrenir. Olumsuz duygularıyla baş etmeyi öğrenir. Kabul edilmeyen duygu ve davranışlarını fark eder ve bunları değiştirmeyi, düzeltmeyi öğrenir. İletişim kurar, kendini ifade etme becerisi gelişir. Kendini tanır ve dengeli bir özgüven geliştirir. Sorun çözmeyi öğrenir.
Onunla oyun oynadığınız zaman siz de onun yaşadığı bu tecrübelere destek olma fırsatı edinmiş olursunuz. Onu tanımış ve gelişimini takip etmiş olursunuz.
Bu sebeple oyunu boşa zaman geçirme aracı olarak görmeyin. Çocuğunuzu daha iyi tanımak ve onunla ilişkinizi güçlendirmek için bir fırsat olarak kullanın. İlişkinizde sıkıntılar varsa onu daha rahat bir şekilde çözmek için araç olarak değerlendirin.
Zamanımızda oyun terapisi, profesyonel olarak uygulanan bir psikoterapi yöntemidir. Oyun terapistleri oyunu kullanarak çocuğun sorunlarını çözmesine yardım edebiliyor. Bazen oyun terapistleri ebeveyn ve çocuğun oyun oynamasını izleyerek ve onlara katılarak onlara yol gösterebiliyor.
Çocuklar kurallı oyunlarla hayatı tanır ve kurallara uygun olarak hareket etmeyi ve tecrübe kazanmayı öğrenir. Kuralsız, serbest tarzda oyunlarla da kendini keşfeder, iç dünyasını ifade eder.
Evcilik, öğretmencilik, doktorculuk gibi sembolik oyunlar çocukların büyüklerini taklit ederek hayatı öğrenmesini destekler. Bu oyunlarda belki kendi hatalarınızı da fark edebilirsiniz. Mesela çoğunuz kendi bebeğini eleştirirken sizden duyduğu kınayıcı cümleler kuruyor olabilir. Cezalandırmayı veya tehdit etmeyi ilk yöntem olarak görüyorsa bunu sizden öğrenmiştir.
Oyun Oynarken İzleyin
Oyunlar çocukların sosyal becerilerini geliştirir. Çocuğunuzla zaman zaman oyun oynayabilirsiniz ama siz yine onun ebeveynisiniz, arkadaşı değilsiniz. Onun kendi akranlarıyla sosyalleşmeye ihtiyacı olduğunu unutmayın.
Çocuğunuz arkadaşlarıyla oyun oynarken iş birliği yapma yeteneğini geliştirir. Kendini ifade eder ve hakkını güzel bir yöntemle savunmayı öğrenir. Onu uzaktan izleyin ve gerekmedikçe müdahale etmeyin. Başkalarının hakkına saygı duymayı ve uyum göstermeyi öğrendiğini göreceksiniz. Ancak aşırı zorbalığa ve eziyete maruz kalırsa o zaman hararete kapılmadan sakince ara buluculuk yapın. Çözüm bulma yöntemlerini öğretin.
Çocuğunuz kendi kendine zaman geçirmeyi seviyorsa bu da onun bir özelliği olabilir. Bazı mizaçlar kendi projesi üzerinde yalnız çalışmayı sever. Mesela sanat özelliği olan kişiler genellikle yalnız çalışırlar. Kendi başına resim yapmak, lego veya ahşap bloklarla çeşitli şeyler yapmak gibi faaliyetleri seviyorsa bu onun mizacıdır. Bu faaliyetler çocuğunuzun el-göz koordinasyonunu güçlendirir ve ince motor becerilerinin gelişmesini destekler. Yaptığı şeyleri bitirince size göstermek isteyebilir. Ona ilgi göstermek, yaptığı şey üzerinde konuşmak ilişkinizi güçlendirir.
Oyun ve faaliyetler çocuğun dikkatini yoğunlaştırmasına ve becerilerini artırmasına fırsat sağlar. Bu sayede çocuğun dikkat süresi uzar ve bunun ilerleyen hayatında da özellikle okul başarısı üzerinde ciddi faydaları olur.
Açık Havada Gezinti ve Faaliyetler Yapın
Yaz ayları dış mekanlarda gezinti, piknik, spor vesaire yapmak için fırsat sağlar. Yürümek, koşmak, top oynamak, paten kaymak, bisiklete binmek çocuğunuzun hareket etme ihtiyacını karşılar. Hareketli çocuklar enerjisini harcamış olur. Hareketsiz çocuklar da bedensel becerilerini geliştirmiş ve hareketi sevmiş olur.
Bu oyunları birlikte oynayarak siz de hareket etmiş olursunuz. Grup oyunları oynayarak çocuğunuzun sosyal becerilerini artırmasına yardımcı olursunuz.
Tatil planınızı yaparken çocuklarınızla görüş alışverişi yapabilirsiniz. Böylece onun ilgi ve tercihlerini öğrenmiş olursunuz. Bu arada siz de ona güzel fikir verebilirsiniz. Mesela tatili sadece tüketim ve eğlence zamanı olarak değil, kültür gezileri için de fırsat olarak değerlendirebilirsiniz. Tarihi mekanları, cami, türbe gibi yerleri ziyaret etmek, çocuklarımıza bu şahsiyetleri tanıtmak ve sevdirmek için güzel bir fırsattır.
Kitap Alın, Kütüphaneye Gidin
Kitap okumak sadece okul bitirmek için bir mecburiyet değildir. Kitap okumak hayatımızın bir parçası olmalı. Tatili sevdiğiniz, ilgi duyduğunuz alanlarda kitaplar okumak için bir fırsat olarak görün ve bu konuda çocuğunuza örnek olun. Sadece çocuğunuza kitap alıp eline tutuşturmayın, kendiniz için de kitap alın, okuyun. Ailecek bir araya gelin ve okuduğunuz kitaplardan bahsedin. Çocuğunuzun kitap okumayı sevmesi için yaşına uygun kitaplar seçmesine izin verin.
Elbette internet de bilgi edinmek için çok faydalı bir araçtır. Çocuğunuz mutlaka internette de zaman geçirecektir. Ancak bu konuda mutlaka güzel örnek olun ve yönlendirmeler yapın. Bilgi ve kültür edinmeyi bir hayat biçimi haline getirin. Mesela bir tarihi mekanı ziyaret etmeden önce o yerle ve orayı yaptıran veya orada medfun bulunan zat hakkında bilgi veren sayfaları, görselleri, belgesel videoları açın. Gideceğiniz yerleri önceden gezi rehberlerinden araştırıp hakkında bilgi edinin. Ailecek bilgi veren videolar, belgeseller izleyin. Çocuğunuz ilgi duydukça konuyla ilgili kitaplar alın.
Kitap almaya büyük bir bütçe ayırmak gerekmez. Bazı kitapları kütüphanelerden ödünç alıp okumak daha uygun olabilir. Bunun yanında her evde bulunması gereken başvuru kaynakları da vardır. Bunlar hayatımız boyunca bize lazım olacak temel bilgileri veren kitaplardır. Dini kitaplar gibi…
Ders Tekrarı ve
Hazırlık Yapmasını Hatırlatın
Çocuk ve ergenler için sınavlara hazırlık gibi dönemlerde tamamen derslerden kopmak uygun olmayacaktır. Yaz döneminde öğrendiklerini unutmamak ve öğrendiklerini geliştirmek için günlük bir-iki saatlik bir ödev zamanı olabilir.
Yaz tatilini yabancı dilini geliştirmek ve özellikle ilgilendiği bir alanda kendini tanımak için bir fırsat olarak görmesine yardımcı olun.
Ancak tatilin ilk gününden ödev yüklemeyin. Öncelikle bir hafta kadar dinlenip rahatlamasına müsaade edin. Araştırmalar, kaygı seviyesi yüksek ve ebeveynlerinden baskıcı bir yaklaşım gören çocukların, odaklanma becerilerinin ve öğrenme kapasitelerinin olumsuz yönde etkilendiğini gösteriyor. Örneğin liseye giriş sınavına hazırlanan bir çocuğunuz varsa, tüm yazı ona ‘ders çalış’ diyerek geçirmeyin. Daha dengeli bir yaklaşım sergileyin. Gün içinde en uygun bir zamanda kendisine bir ders çalışma programı yapması için teşvik edin.
Çalışmak da Dinlendirir
Tatil zamanı mutlaka boş durmakla veya eğlenmekle geçirilir diye bir kural yok. Ailevi duruma göre çalışmak da tatili değerlendirmek için faydalı olabilir. Mesela çalışmanın sağlayacağı ekonomik destek size ve çocuğunuza daha faydalı olabilir. Bunun yanında çocuğunuzun farklı iş ve meslekleri tanımasını sağlayabilir. Hatta bazı çocukların okulun kıymetini anlamasına yardımcı olabilir.
Eğer tatilde memleketinize, köyünüze gidiyorsanız orada birlikte çalışabilirsiniz. Çocuğunuzu iş yerinize götürüp iş hayatını yakından tanımasını sağlayabilirsiniz. Bazı işlerde kendisini denemesine izin vermeniz onun kendini tanımasına yardımcı olur. Fazla baskı yapmadan, eleştirmeden, önce gösterip öğreterek hayatı öğrenmesine yardımcı olabilirsiniz. Dikkat edin bu faaliyetler ilişkinizin bozulmasına sebep olmasın. Bunun için acemilikler ve sakarlıklar yapabileceğini aklınızdan çıkarmayın. Yaşına uygun olmayan sorumluluklar yüklemeyin. İş güvenliğine çok dikkat edin ve asıl sorumluluğun size ait olduğunu unutmayın.
Kurslar ve Kamplar
Yaz tatili, dini bilgileri edinmek ve ilerletmek için çok değerli bir fırsattır. Elbette dini bilgiler için birkaç haftadan ibaret bir yaz kursu yeterli değildir. Ancak küçük çocuklar için dini bilgilerin temelini atmak ve daha büyükler için de öğrendiklerini hatırlamak ve ilerletmek için bir fırsat olabilir.
Çocuklarımızı vakıf ve derneklerin tertiplediği kamplara göndermekle birçok ihtiyacını bir arada gidermesini sağlayabilirsiniz. Bu kamplarda hem dini bilgi ve tecrübeler edinirken hem arkadaşlarıyla oyun oynama ve faaliyet yapma fırsatı bulabilir. Memleketimizdeki cami ve kurslarda da böyle fırsatlar oluşturulabilir.