ÖMÜRDE BİR DEFA DA OLSA KILINMALI

Tesbih namazı ve hükmü

Tesbih namazı, diğer namazlardan farklı olarak, kıraatle birlikte tesbih duasının da tekrarlanması suretiyle kılınan dört rekâtlık bir namazdır.

Hanefî ve Şafiî mezhebine göre, tesbih namazı menduptur. Yani, yapılmaması bir sorumluluk gerektirmezken, yapılması halinde çok sevaptır. Âlim ve ariflerimiz, bu namaz üzerinde çok durmuşlar, günde bir, haftada bir veya en azından ayda bir kılmışlar ve kılınmasını şiddetle tavsiye etmişlerdir. Hayatta en az bir defa da olsa tesbih namazı kılmak, bu büyük sevaptan mahrum olunmaması içindir.

Tesbih namazının belirli bir vakti yoktur. Kerahet vakitleri dışında her zaman kılınabilir. Tesbih namazının cemaatle kılınması, her ne kadar caiz ise de münferit (tek başına) olarak kılınması daha faziletlidir.

Tesbih namazının fazileti ve nasıl kılındığı bir hadisi şerifte şöyle anlatılmaktadır: “İbn Abbas anlatıyor; Resulullah sallallahu aleyhi vesellem babam Abbas b. Abdülmuttalib’e; “Ey amcam, sana vermeyeyim mi? Sana ihsanda bulunmayayım mı? Sana faydalı olmayayım mı? Sana on haslet(in hatırlatmasını) yapmayayım mı? Eğer sen bunu yaparsan, Allah senin bütün günahlarını önceki, sonraki; eskisi, yenisi; hataen yapılanı, kasten yapılanı; küçüğünü, büyüğünü; gizlisini, alenîsini yani hepsini affeder.” (Ebu Davud, II, 29; İbn Mace, I, 443; İbn Huzeyme, Sahili, II, 223; Taberânî, el-Mucemü’l-Kebîr, XI, 243)

“Bu on haslet şunlardır: Dört rekât namaz kılarsın, her bir rekâtta Fatiha Suresi ve bir sure okursun. Birinci rekâtta kıraati tamamladın mı, ayakta olduğun halde on beş kere “Subhanellahi velhamdulillahi ve lâilahe illallahu vallahu ekber” diyeceksin.

Sonra rükû yapıp rükûda iken aynı kelimeleri on kere söyleyeceksin, sonra başını rükûdan kaldıracaksın, aynı şeyleri onar kere söyleyeceksin. Sonra secde edip secdede iken onları onar kere söyleyeceksin. Sonra başını secdeden kaldıracaksın, onları onar kere söyleyeceksin. Sonra tekrar secde edip aynı şeyleri onar kere söyleyeceksin. Sonra başını kaldırır, bunları on kere daha söylersin.”

“Böylece her bir rekâtta, bunları yetmiş beş defa söylemiş olursun. Aynı şeyleri dört rekâtta yaparsın. Dilersen bu namazı her gün bir kere kıl. Her gün yapamazsan haftada bir kere yap; haftada yapamazsan her ayda bir kere yap. Ayda olmazsa yılda bir kere yap. Yılda da yapamazsan hiç olsun ömründe bir kere yap.” (Ebu Davud, Tirmizi, İbn Mace)

Tesbih namazı nasıl kılınır?

Tesbih namazının kılışını fıkıh kitaplarında kısaca şöyle anlatılmaktadır: İlk önce niyet getirilerek tekbir alınır. Sonra Hanefîler Subhaneke duasını, Şafiîler ise Veccehtü duasını okurlar. Bu duadan sonra, on beş defa: “Subhanellahi velhamdu lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber.” şeklindeki tesbih duası okunur. Euzu-Besmele çekilir ve normal olarak Fatiha ile zammı sure okunur.

Sonra rükûya gidilmeden önce, yukarıda belirtilen tesbih on defa okunur. Rükûya gidilir. Rükûda üç defa: “Subhane Rabbiye’l-Azim” denildikten sonra, on defa tesbih duası okunur.

Rukû’dan kalkılıp: “Rabbena ve leke’l-Hamd” denildikten sonra, on defa tesbih duası okunur.

Normal olarak secdeye gidilir ve üç defa: “Subhane Rabbiye’l-A’la” tesbihi okunduktan sonra, on defa daha yukarıdaki tesbih okunur. İki secde arasında da on defa bu tesbih okunur. Tekrar tekbir ile ikinci secdeye gidilir ve birinci secdedekinin tekrarı yapılarak, on defa tesbih okunur. Böylece tesbih namazının bir rekâtı tamamlanmış olur. Sonra kalkılır ve ikinci rekâta, yine on beş adet tesbih ile başlanır. Daha sonra da birinci rekâtta olduğu gibi diğer rekâtlar da kılınır ve sonunda normal selâm ile namazdan çıkılır.

Görüldüğü gibi tesbih namazının her rekâtında, kıraat ve tesbihlerin dışında, toplam yetmiş beş adet tesbihat okunmuş olmaktadır. İşte, bu fazla tesbihler dolayısıyla, bu namaza Tesbih Namazı adı verilmiştir.

Tesbih namazı, tek selâm ile dört rekât olarak kılınabileceği gibi, ayrı ayrı selâm ile ikişer rekât şeklinde de kılınabilir. Dört rekata güç yetiremeyen, iki rekat da kılabilir.

Ramazan ayında her gün kılıyorlardı

Büyük âlimlerden Taceddin-i Subki rahmetullahi aleyh, tesbih namazının fazileti hakkında şöyle demiştir; “Tesbih Namazı, dinin mühimmatlarındandır (önemli). Mü’min olan kimsenin onun üzerine aşkı olmalıdır ve kendini ona teşvik etmelidir. Eğer kişi bu konuda hadisi şeriflerinin azametini (büyüklüğünü) bildikten sonra onlarla amel yapmaktan gafil kalırsa sanki bu dinin onun yanında değeri yokmuş gibi olur ve o kişi kendinden önceki seleflerin (geçmiş büyüklerin) ahlâkı ile ters düşer.”

Zamanımızın büyük âlimlerinden Seyda Muhammed Konyevî Efendi ise “İslâmî Hayat” isimli eserinde, tesbih namazı hakkında şöyle demektedir: “Bizden önceki Sâdâtı Kiram’ın, Ramazan ayında tesbih namazı kılmadıkları gün üzerlerine doğmamıştır. Hatta bazıları bir günde, bir sefer gündüz, bir sefer gece olmak üzere iki sefer kılmışlardır. Bunu yapamazsak da hiç olmazsa yirmi dört saat içinde bir sefer kılmaktan kendimizi mahrum etmemeliyiz.”